Kawl gam sung gam thu (politics) , minam vai thu tuomtuom te leh ih Zo te kivaipuoh dan,
ih Zo minam vai thu pawlkhat ka mu cieng iin
*Strong historical foundation*
Ih Zo mi te pen mipil, mihau kitam nai lo ahizieh iin ih hamphat diing za kihampha thei nai lo hi.Tua ban ah, guol tawh tan bang kim aa mi deep
zo diing mipil tam lo ih hizieh iin ei kinuoi sie, ei ki-enneu hi. Ahi
hang, tangthu leh ngaina kip te nei ih hizieh iin ei kinuoi sie thei tahtah
lo hi.
*Firm legal foundation*
Tangthu kip, ngaina kip te ban ah Mangkang kumpi ahizong iin, Kawl kumpi
te’n ahizong iin “Zo” pen minam khat iin ei na ciemteh vuh hi.
Koikoi in bangbang a ci zong iin “Upadi” (law) in ei na ciemte zo ahizieh
iin ih Zo min ei kilah pieh diing ci haw lung himaw kul lo hi.
*Weak/absence of political and collective activism*
Ih Zo in tangthu kip nei ban ah kumpi te’n upadi (law) tungtawn iin minam
khat iin ei na ciemte vuh hi. Hinan leh ei Zo mi te ih tha nemnapi nam nih
pen:
1. politic tawh minam vai kipuohna/sepna (political action/activism) ,
2. Mi tampi kigawm/kithutuoh aa na septonna (collective action/ activism).
*1.* *Politic tawh minam vai kipuohna/sepna*
ZOMI hi vung cia sanggam Tedim kam ham Sim te kaukau a ci mawk vang un
ZOMI minam om a ci theina diing vuh historical and legal foundation nei lo vuh
hi.
Tua na ngawn pen ih buoi pih mama lai hi. Azieh pen, ama haw politic tawh
minam vai sepna ZCD party (ni dang iin ZNC) na nei vuh hi. Ei sang iin
Political action/ activism kum tampi na masa zaw vuh hi. Ei Zo mi te ih pu ih pa
khang pan political action/activism ih nei nai lo pen tu kum kipan thei pan
diing ih hinabo hi.
Tua nangawn Zo party (ZNRD) nga sih leih( om sih leh),
Pu Zo khang aa kipan tuni cieng dong political action/ activism kinei zo nai lo diing hi lai hi.
*2.* *Mi tampi kigawm/kithutuoh aa na Sep tona (Collective Action/activism)*
Ih Zo mi te pen min kideih, ei ma leh ei ma ngalkhaat bang aa khat ngentang
kitangkhai nuom ciet vive ih hihi. Mi tampi tawh kigawm/kithutuoh aa na
septonna lam ah kithanem mama hi. Cinopna ah, a kithutuoh lo te ih hihi.
“Zo te in ciengkhut a sat leh sat khat”
ci paunak pen ei Zo mi te’n ih mai aa mi khat ii bawlsa khat, sepna sa khat ma kibawl,
kisem cina hizaw aa ih kithutuohna genna hi lo hi.Tam pen ih nuntahna (life experience) tungtawn iin tetti (evidence) kimuthei hi. Gentena iin, ih Zo khantona diing ngimna tawh kibawl kipawlna tuomtuom te (GZO, UZO, MZO, etc.) en leih kithutuoh aa na septonna lam ah ih thanemna te kimu thei hi.
*New chapter in Zo history*
Bangbang ih hi ta zong iin, ih gina sih zong iin, Pasien in ih Zo mi te ei
it lai ma hi va’n ih Zo minam min kipna diing, khantona diing leh Pu Zo min
a pal lunna diing iin hamsatna tampi kawmkal pan iin
ih pu ih pa khang pan aa ih nei ngai nai lo Zo Party hing ding thei ta hi. Tam Zo Party ih nga ni pen ih Zo Khang
Tangthu ah lai mai tha (*New chapter in Zo history*) ci thei ahihi.
“Chin National Day” pen “Zo Minam Ni” cia translate ih bawl sang iin Zo Party ih nga ni (???) pen ei Zo
mi te’n “Zo Minam Ni” iin bawl thei leih kilawm maw sih va ci’n ngai sun ing.
Hinan leh tam pen thu tuom ci phot vai. Gennop pi pen ah,
Zo Party ih nga ni pen ih Zo khang tangthu lai mai tha hi ci pen niel thei lo ahihi.
*Tua leh Zo Party hing pien zieh iin bang phattuomna om?*
Kei theina cieng ah, Zo Party kibawlna pen ih Zo minam min tawh “political
platform” and “political voice” neina diing ci thubulpi hi’n MP nga nopna
hi masa lo hi (MP nga diing thupi lo/tum lo cina hi lo).
Tua zieh iin, tutung Zo Party in MP khat zong nga sih nan leh ih minam aa
diing sep diing te hing sem toto iin Zo Party nungta suoh toto veve diing
hi (MP khat leh nih in hing nga thei vuh leh hoi semsem ven).
Zo Party legally aa registration ih bawl thei, kumpi te’n ei recognize
mawngmawng cieng in zong thu tampi khat vat mai sieng zo hi ci ih thei siem
diing kisam hi. Gentena iin: Kawl kumpi leh mipi te’n ei ii
UZO, GZO te ei theipih kha uh hi lo hi. Hinan leh Zo Party hing om aa kipan
Kumpi te hi ta leh mipi (millions of people) te’n “Zo Minam” ih hina ei
kithei pai hi.
*Thu khupna*
Ih Zo mi te’n historical and legal foundation hoi ih nei hang ih minam ai
awh iin political organization, political platform, political activism ih
nei ngai sih hi. Tu’n Zo Party hing pien cieng iin ih Zo Khang Tangthu Laimai Tha
(New Chapter in Zo History) hing suoh hi. Zo Party hing pien zieh iin a lungdam tampi a
om bang iin Zo Party a langpang leh support a pie nuom lo ih Zo mi te
(Individuals) pawlkhat leh Zo min puo organization pawlkhat om hi.
Bangbang ahizong iin, Zo Party in ih minam minsel Party ahizieh iin ih
phungvua ciet diing thupi hi. Thu tuomtuom tawh tu leh tu aa support pie
diing lungsim kizo nai lo te’n zong mailam hun ah a lungsim vuh hing kizo/zaw
vua ih unpi iin Pu Zo suon teng zosie kaitui bang iin ih luon ton theina diing thu ngen ciet vai.
Gen khiel a op leh kingai dam vai.
Deisahna tawh,
Jeffrey Pau
0 comments